Categoriearchief: Renaissance-Barok

Portret van Gerard Andriesz Bicker | Bartholomeus van der Helst | 1642

Dit prachtige portret van Gerard Bicker hangt in het Rijksmuseum. Het hangt naast het portret van zijn vader Andries Bicker, een van de machtigste koopmannen van Amsterdam in die tijd. De rijkdom straalt zeker ook van de kleren van zoon Gerard af. Heel modern voor die tijd en afgezet met prachtig kant. Niet alleen de kleren heeft van der Helst mooi weergegeven, maar ook de hooghartige uitstraling van de jongen, die nogal een uitgesproken karakter had. Hij was hier waarschijnlijk 17 jaar. In zijn hand houdt hij goudkleurige leren handschoenen vast. Kleurige kleding was in de vroege zeventiende eeuw, zoals blijkt uit veel andere portretten, erg populair onder de jeugdige afstammelingen van rijke ouders. Meest opvallend wellicht aan het portret van Gerard Bicker is zijn enorme corpulentie. Zijn lijf neemt bijna het gehele doek in beslag. Hij leed aan obesitas, dat hij mogelijk van zijn moeder had geërfd. Hij werd in de volksmond ook wel de “dikke Bicker” genoemd. Ook in latere tijden zou zijn portret altijd geassocieerd blijven met zijn dik zijn.

Portret van een kind op zijn doodsbed | Bartholomeus van der Helst | 1645

Altijd ontroerend zo’n portret van een overleden kindje. In die tijd, toen er nog geen foto’s waren, werd op deze manier een aandenken verworven. Links ligt een toorts, die nog een paar puntjes vuur toont en die het uitgedoofde leven symboliseert. Begin maart 2007 werd bekend dat de erven Jacques Goudstikker dit werk van de schilder aan het stedelijk museum van Gouda schonken. Het werk was al in het bezit van het museum, maar het zou als roofkunst geretourneerd worden aan de erven Goudstikker. De wat lossere en gladdere stijl van Van der Helst kwam in het midden van de 17de eeuw in de mode en verdrong de meer psychologische van Rembrandt, zijn grote concurrent. Een aantal van Rembrandts leerlingen, zoals Ferdinand Bol en Govert Flinck, namen de gladde stijl van Van der Helst over.

Portret van Abraham del Court en Maria de Kaersgieter | Bartholomeus van der Helst | 1654

Bartholomeus van der Helst (1613-1670) was een Nederlands kunstschilder uit de Gouden Eeuw. Hij schilderde voornamelijk individuele portretten, maar ook groepsportretten van regenten en schutters. Hij portretteerde hier Abraham del Court en zijn vrouw Maria de Kaersgieter met wie hij 1650 was gehuwd. Het is niet bekend of er een speciale aanleiding was voor dit portret, dat vier jaar na het huwelijk werd geschilderd. Del Court was lakenkoper en staalmeester in Amsterdam. Met dit beroep wordt vaak de fenomenale stofuitdrukking van de kleding in verband gebracht, zowel de zwarte zijden kleding van de man als de lichte satijnen jurk van de vrouw. Maar ook in andere portretten van Van der Helst is de stofuitdrukking buitengewoon knap.

Susanna en de ouderlingen | Artemisia | 1622

Het thema van een jonge vrouw die eerst bespied en daarna gechanteerd wordt door twee mannen met macht was geliefd onder de zeventiende-eeuwse schilders. Toch deed Artemisia iets anders met het populaire onderwerp dan haar mannelijke voorgangers. Ze schilderde Susanna in een kwetsbare houding. Ze probeert haar lichaam te bedekken met een doek terwijl ze haar blik omhoog wendt, alsof ze wacht tot God tussenbeide komt. Een hele mooie tentoonstelling over Artemisia en haar tijdgenoten in het Rijksmuseum Twenthe in Enschede. Er is werk te zien uit onder meer Palazzo Pitti en Uffizi in Florence, Museum Capodimonte uit Napels, maar ook werk uit particuliere verzamelingen wat niet vaak te zien is. “Artemisia. Vrouw & Macht” is nog te zien tot 23 januari 2022. Meer info; www.rijksmuseumtwenthe.nl

Cleopatra | Artemisia | 1625

Artemisia leidt een veelbewogen leven. Als jonge vrouw wordt ze verkracht door haar leermeester, met een langslepende, publieke rechtszaak tot gevolg. Ze ontvlucht Rome en woont achtereenvolgens in Florence, opnieuw in Rome, Venetië en Napels. Ze trouwt met een man, maar is verliefd op een ander en ziet slechts één van haar vijf kinderen overleven tot volwassenheid. Cleopatra was misschien wel de machtigste vrouw uit de wereldgeschiedenis. Zij beroofde zich van het leven door zich te laten bijten door een slang, nadat de romeinse keizer Octavianus Egypte was binnengevallen. Artemisia schilderde Cleopatra vlak voor het moment van de beet. De bek van de slang nadert Cleopatra’s linker tepel, terwijl ze zelf wegkijkt, wachtend op de pijn. Artemisia schilderde de Egyptische koningin naakt, zoals dat in Italië gebruikelijk was geworden.