Een eerste belangrijk kenmerk van “action painting” is dat het schilderij intuïtief ( dus zonder voorbereidende schetsen) wordt gemaakt. Verder wordt er bij de compositie gewerkt zonder een duidelijke begrenzing, het is “over all”. De verf zelf wordt een expressieve kracht toegekend, maar de schilder houdt wel de controle over het spatten, druppelen en vloeien van de verf. Bij Pollock ging een diepe  toestand van concentratie vooraf aan het werkelijke schilderen. Deze schilderkunst is een uiting van diepe concentratie die in een snel gebaar, of in heftige uithalen, tot stand komt. Pollock zelf wist van tevoren niet hoe zijn schilderijen er uiteindelijk uit zouden zien. Ze werden verondersteld zichzelf te schilderen, spontaan, automatisch, zonder langdurig nadenken en plannen.